Online communicatie in het onderwijs

In december 2010 hielden enkele politici nog een pleidooi om ouders te verplichten meer en beter contact met de school te onderhouden en zowel scholen als ouders zijn vragende partij om die contacten te verbeteren. Maar meestal beperkt zo'n contact zich tot een infoavond bij de start van het schooljaar of bij het afhalen van de punten, ofwel in een negatieve sfeer als de ouders moeten komen als er problemen zijn met een leerling.  Niet altijd kunnen ouders zich vrijmaken voor zulke contacten. Dit jaar bijvoorbeeld moesten rapporten afgehaald worden op de dag voor Kerstmis, wat voor sommigen gewoon onmogelijk was. Ander contact met leerkrachten is praktisch onbestaande. Nu hebben de meeste scholen wel een website met algemene informatie, soms aangevuld met informatie over de oudervereniging maar echt contact met de ouders van de kinderen is er niet.  Soms wagen scholen of leerkrachten zich aan blogs, maar houden ze daarbij onvoldoende rekening met privacy (vb plaatsen van foto's van kinderen)?  Anderzijds zie je soms ook complete blunders. Zo zag ik zelf een leerkracht van een school die op een dag seksuele opvoeding gaf in het 5de leerjaar en daarvan goedbedoeld een verslagje maakte op zijn klasblog. Toen de ouders 's avonds de blog lazen werd dit automatisch aangevuld door Google ads met reclame voor seksdates en links naar pornosites. Of wat te denken van een leerkracht die een blog bijhield over gezonde voeding en waar ouders 's avonds als hoofding van Google konden lezen  hoe ze 15 kg konden vermageren met een of ander (nep)dieet. Nochtans zijn er mogelijkheden genoeg om reclamevrije blogs te maken. Elke leerkracht heeft vb gratis blog/webruimte bij klascement.

Nochtans biedt ecommunicatie interessante mogelijkheden. Ouders kunnen contact onderhouden wanneer dat beide partijen het best uitkomt. Als ouders gescheiden zijn kunnen ze beide evenveel info krijgen van de leerkracht zonder dat deze laatste tweemaal een contact moet organiseren.

In Groot-Brittannië moeten secundaire scholen vanaf sept 2010 en alle basisscholen vanaf 2012 verplicht digitaal communiceren met ouders, aanvullend bij face tot face contact. In Frankrijk werkt één op vijf scholen met een digitale leeromgeving vb Educ Horus waarbij ouders online toegang hebben. Zelf bezocht ik een secundaire school in Avignon waar de ouders elk uur via computer kunnen controleren of hun kind op school aanwezig is maar ook welke taken het kind online maakt enz. Intens contact met leerkrachten is mogelijk. Hiervan werd in de school heel veel gebruik gemaakt en het betekende niet meer maar juist minder werk voor leerkrachten omdat alles geautomatiseerd verliep en face to face contacten verminderden.

Vlaanderen hinkt hier vreselijk achterop. Op een schriftelijke vraag van Lies Jans (NV-A) antwoordde minister Pascal Smet dat hij contacten met ouders wil promoten, maar hij denkt niet aan een of andere verplichting. Argument is steeds dat niet alle ouders over internettoegang beschikken, maar uit onderzoek blijkt dat meer dan 75% van de Vlaamse jonge gezinnen met kinderen thuis internettoegang hebben. Uiteraard moet papieren communicatie mogelijk blijven maar digitale communicatie kan een zeer goede aanvulling zijn en is overigens ook vanuit ecologisch standpunt interessant.

Samen met 5 studenten bachelor orthopedagogie KHLim deed ik in november 2010 onderzoek bij scholen en voorzieningen in de sociale sector hoe zij staan tegenover online communicatie. De resultaten van deze bevraging zijn momenteel bekend.  Zo blijkt dat de meeste directies en ICT verantwoordelijken wel gewonnen zijn voor het idee van digitale communicatie maar er zelf niet aan denken om dit te gaan doen. Vrijwel alle leerkrachten werkten met email en velen ook met Facebook in hun privé-leven, maar dit gebruiken voor online communicatie met ouders zagen ze niet direct zitten, terwijl het ongekende interessante perspectieven zou bieden voor het verbeteren van contacten tussen ouders en school.

Ondertussen loopt er ook een door Europa gesubsidieerd Leonardoproject rond ecommunicatie met ouders met partnerscholen uit Turkije, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Cyprus en Polen. In alle landen wordt een gelijkaardig onderzoek opgezet, maar deze resultaten zijn pas eind juni 2011 bekend. Dan zullen vergelijkingen mogelijk zijn.  Maar uit de resultaten voor Vlaanderen blijkt alvast dat de scholen en ook sociale voorzieningen inzake digitale communicatie hopeloos achterop hinken als we kijken naar de initiatieven die in het buitenland genomen worden. Meer informatie over het project op http://ecom4s2p.mixxt.com

Op de website www.khlim.be onder de menuhoofding 'Externen/mentoren' en dan SAW vindt u de integrale onderzoeksrapporten met vragenlijsten, resultaten en bevindingen, zowel in het Nederlands als in het Engels. Of klik hier http://www.khlim.be/34881/e-Communication_Leonardo_Nederlands.html

Gerard Gielen

Projectleider onderzoek "ecommunication". lector KHLim (N-VA Hasselt)