Hasseltse begraafplaatsen opgewaardeerd met kunst

Op elk van de 11 Hasseltse begraafplaatsen staat sinds kort een kunstwerk. In samenwerking met de Stedelijke Kunstacademie werd elk kerkhof uitgerust met een uniek werk. “We willen de begraafplaatsen opwaarderen, niet enkel met nieuwe infrastructuur, maar ook met mijmerplekjes, vormgegeven door kunstwerken”, aldus schepen van Begraafplaatsen, Laurence Libert.

Naar aanleiding van de ontgravingen en de ontruimingen op de Hasseltse begraafplaatsen begin 2021, verdienden de kerkhoven een opwaardering. 

“Ontgraven en ontruimen was misschien wel één van de moeilijkste beslissingen die ik deze bestuursperiode moest nemen, maar het was echt nodig om ook in de toekomst voldoende ruimte en grafrust te kunnen aanbieden. En ervoor te zorgen dat iedere Hasselaar in zijn of haar eigen wijk kan begraven worden”, legt schepen Libert uit. “Maar we wilden dit project ook afsluiten met iets positief. We wilden dan ook verder gaan dan een herinrichting met herstellingen, extra vergroening en toevoeging van meubilair, zoals banken en vuilnisbakken. Daarom besloten we om op elke Hasseltse begraafplaats een kunstwerk te plaatsen, zodat we stilaan evolueren van een steriele omgeving naar een ‘park’, waardoor we de drempel verlagen en het attractiever wordt om te bezoeken of in rond te wandelen.”

Voor de creatie van de kunstwerken ging het stadsbestuur op zoek naar een betrouwbare en kwalitatieve partner en zo werd een samenwerking opgezet met de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten.

“De kunstacademie heeft bijzonder veel expertise en talent in de rangen”, gaat schepen van Onderwijs, Habib El Ouakili verder. “Een samenwerking was dan ook een logische keuze. Een jury van interne en externe experten hebben 35 ingediende projecten beoordeeld en daaruit zijn 11 werken gekozen. Elk concept moest troost brengen en verbinden, maar tegelijkertijd ook passen in de specifieke locaties. In dit geval was kiezen echt wel verliezen, want de keuze was helemaal niet eenvoudig. Elk ingediend ontwerp verdiende zijn plaats, maar we konden er helaas maar 11 kiezen.”

Lector Diane Gielen nam de leerling-kunstenaars bij de hand en begeleidde hen van concept naar uitwerking.

“De academie en meer specifiek het atelier beeldhouwen en ruimtelijke kunst is de stad zeer erkentelijk om kunstwerken te mogen maken voor een specifieke publieke ruimte. Dit aanbod gaf de leerling-kunstenaars de mogelijkheid om de uitdaging aan te gaan in het ontwikkelen van een concept naar een beeld in de publieke ruimte. Er werd rekening gehouden met de omgeving en het gebruik van de materialen. Er is blijk gegeven van een creatieve persoonlijke vertaling van de opdracht. Een beeld, dat daarom voor iedereen toegankelijk is, dat paradoxaal neutraliteit en een sterke betrokkenheid oproept. Een kunstwerk maken op een plek waar troost en herinnering samen kunnen gaan in een universele beeldtaal. Los van religieuze en persoonlijke herkenningspunten.

Een kunstwerk, dat aanwezig is en zich plaatst in de omgeving, zonder zich op te dringen. De meerwaarde die de leerlingen-kunstenaars hier hebben kunnen ontwikkelen, past volledig in de opleiding. Het is een unieke ervaring om te mogen excelleren binnen de stad waar je de opleiding volgt.”

Het resultaat is te zien op de 11 begraafplaatsen (Kruisveld, Godsheide, Stevoort, Kuringen, Tuilt, Kiewit, Spalbeek, Stokrooie, Wimmertingen, Sint-Lambrechts-Herk en Kermt) die Hasselt telt.

“Afscheid nemen en afscheidsrituelen zijn momenten van zeer sterke emoties. Als stad willen we ook dan steun bieden aan de nabestaanden”, vult burgemeester Steven Vandeput aan. “Kunst kan op die momenten troost bieden en ertoe bijdragen dat het afscheid mooi en warm kan zijn. Dit soort mijmerplekken doen ons nadenken en misschien wel beseffen dat we het leven moeten vieren en niet enkel om de dood moeten rouwen.”

Het Hasselts stadsbestuur investeerde 100.000 euro in de aankleding van de begraafplaatsen. Elk kunstwerk wordt voor Allerheiligen ook uitgerust met naambordje met QR-code. Die QR-code verwijst naar https://www.hasselt.be/nl/mijmerplekken, waarop uitleg staat over elk werk.